Giải thích toàn cảnh hệ sinh thái BTC: Tình trạng phát triển của giao thức tài sản, mở rộng và cơ sở hạ tầng

Một, Giới thiệu: Lịch sử phát triển của hệ sinh thái BTC

Sự bùng nổ của các ký tự Bitcoin đã kích thích sự cuồng nhiệt của người dùng tiền điện tử, khiến mọi người quay lại chú ý tới khả năng phát triển của hệ sinh thái Bitcoin. Là blockchain đầu tiên, Bitcoin ra đời vào năm 2008, được Satoshi Nakamoto tạo ra, đánh dấu sự ra đời của tiền điện tử phi tập trung, thách thức hệ thống tài chính truyền thống.

Bitcoin đã giới thiệu khái niệm hệ thống tiền điện tử ngang hàng, thực hiện việc loại bỏ sự tin cậy và trung gian. Công nghệ nền tảng blockchain của nó đã thay đổi cách thức ghi chép giao dịch, xác minh và an toàn. Bản trắng được phát hành vào năm 2008 đã tạo nền tảng cho một hệ thống tài chính phi tập trung, minh bạch và không thể bị thay đổi.

Bitcoin đã trải qua sự tăng trưởng ổn định, những người áp dụng sớm chủ yếu là những người yêu công nghệ và người ủng hộ mật mã. Giao dịch thực tế đầu tiên xảy ra vào năm 2010, đánh dấu một thời điểm lịch sử trong việc áp dụng tiền điện tử. Sau đó, cơ sở hạ tầng sinh thái liên quan đã hình thành, các sàn giao dịch, ví và bể khai thác xuất hiện.

Năm 2023, giao thức Ordinals và Token BRC-20 đã mang đến cơn sốt khắc ghi, thu hút sự chú ý trở lại đối với chuỗi công khai Bitcoin. Bài viết này sẽ khám phá sự phát triển lịch sử của hệ sinh thái Bitcoin, hiện trạng của các hướng đi cốt lõi, phân tích các lợi thế và thách thức, đồng thời thảo luận về tương lai của hệ sinh thái Bitcoin.

Hai, Tại sao cần có hệ sinh thái Bitcoin

1. Đặc điểm và lịch sử phát triển của Bitcoin

Bitcoin có ba đặc điểm cốt lõi:

1. Sổ cái phân tán phi tập trung: Công nghệ blockchain là cốt lõi, ghi lại tất cả các giao dịch.

2. Ghi sổ thông qua bằng chứng công việc (PoW): Các nút mạng xác thực giao dịch bằng cách giải quyết các bài toán toán học.

3. Khai thác và phát hành Bitcoin: Thợ mỏ xác minh giao dịch và tạo khối mới, nhận phần thưởng Bitcoin.

Bitcoin sử dụng mô hình UTXO, không phải mô hình tài khoản. Đặc điểm của mô hình UTXO:

1. Mỗi giao dịch tạo ra một UTXO mới
2. Xác thực giao dịch phụ thuộc vào UTXO
3. UTXO như là đầu vào và đầu ra giao dịch

Mô hình UTXO cung cấp độ bảo mật và quyền riêng tư cao hơn, cho phép xử lý giao dịch song song.

Quá trình phát triển của Bitcoin:

• Năm 2012: Đồng tiền nhuộm xuất hiện
• Năm 2017: Do tranh chấp giữa các khối lớn và nhỏ xuất hiện phân tách cứng (BCH, BSV và các ) khác.
• Năm 2017: Cập nhật SegWit giới thiệu khối mở rộng và trọng số khối
• Năm 2021: Cải tiến Taproot nâng cao tính riêng tư và hiệu quả giao dịch

Những nâng cấp này tạo nền tảng cho sự phát triển của giao thức mở rộng và giao thức phát hành tài sản trong tương lai.

2. So sánh giữa hệ sinh thái BTC và giao thức thông minh Ethereum

Ethereum như một blockchain có thể lập trình, cho phép các nhà phát triển xây dựng nhiều ứng dụng khác nhau. Nhờ vào hợp đồng thông minh, Ethereum đã trở thành ông trùm trong Crypto, xuất hiện Layer2, các loại ứng dụng và nhiều loại tài sản đa dạng.

Mặc dù Ethereum có thể thực hiện hợp đồng thông minh và phát triển các loại Dapp, mọi người vẫn cần mở rộng và phát triển ứng dụng trên BTC, lý do chính:

1. Sự đồng thuận của thị trường: Bitcoin có độ nhận diện và độ tin cậy cao nhất, chiếm một nửa vốn hóa thị trường tiền điện tử.

2. Mức độ phi tập trung cao: Bitcoin có mức độ phi tập trung cao nhất, hoàn toàn được cộng đồng thúc đẩy phát triển.

3. Nhu cầu Fair Launch của nhà đầu tư lẻ: Minh văn cung cấp cơ hội Fair Launch cho nhà đầu tư lẻ, trao quyền phát ngôn nhiều hơn.

Tóm lại, mặc dù BTC yếu hơn Ethereum về TPS và thời gian tạo khối, vẫn có những nhà phát triển hy vọng đưa giao thức thông minh vào ứng dụng phát triển. Hệ sinh thái Bitcoin như vàng kỹ thuật số và kho lưu trữ giá trị ổn định, cùng với vị thế hàng đầu và sự đồng thuận của thị trường, khiến nó vẫn có vị trí quan trọng không gì sánh được trong lĩnh vực tiền mã hóa.

Ba, phân tích tình trạng phát triển của các dự án sinh thái BTC.

Hệ sinh thái Bitcoin đang đối mặt với hai khó khăn chính:

• Tính mở rộng thấp, cần giải pháp mở rộng tốt hơn
• Ứng dụng ít, cần ứng dụng/dự án hot để thu hút lập trình viên

Xung quanh hai khó khăn này, hệ sinh thái Bitcoin chủ yếu được xây dựng từ 3 khía cạnh:

1. Giao thức phát hành tài sản
2. Giải pháp mở rộng: Mở rộng trên chuỗi và Layer2
3. Dự án hạ tầng như ví và cầu nối đa chuỗi

1、giao thức phát hành tài sản

1) Ordinals & BRC-20

Giao thức Ordinals được Casey Rodarmor giới thiệu vào đầu năm 2023, cho phép đúc tài sản tương tự như NFT trên Bitcoin. Tiêu chuẩn BRC-20 dựa trên Ordinals xuất hiện, mở ra cơn sốt khắc chữ.

Cách thực hiện Ordinals:

• Phân phối số sê-ri cho mỗi Satoshis
• Hỗ trợ đính kèm nội dung bất kỳ vào một Satoshi

Giao thức BRC-20 dựa trên Ordinals, thực hiện việc triển khai, đúc và giao dịch Token. Nhưng cần một bộ chỉ mục ngoài chuỗi để ghi lại sổ cái.

Tài sản Ordinals đã vượt quá 54 triệu, BRC-20 chiếm hơn 70%. Giá trị thị trường BRC-20 đạt 2,6 tỷ USD, đồng tiền hàng đầu Ordi có giá trị thị trường 1,1 tỷ USD.

Nguyên nhân BRC-20 bùng nổ:

• Hiệu ứng tạo ra sự giàu có: Là loại tài sản mới trên chuỗi BTC, thu hút sự chú ý của một lượng lớn người dùng.
• Fair Launch: Các nhà đầu tư nhỏ lẻ và VC đứng trên cùng một vạch xuất phát

2) Atomicals & ARC-20

Giao thức Atomiclas được ra mắt vào tháng 9 năm 2023, hy vọng không cần cơ chế chỉ mục bên ngoài để thực hiện phát hành, đúc và giao dịch tài sản.

Sự khác biệt cốt lõi:

• Chỉ mục theo đơn vị UXTO
• Nội dung được khắc trong UXTO, không phải dữ liệu kịch bản chứng kiến tách biệt
• Giới thiệu cơ chế PoW để kiểm soát độ khó đúc

Tạo ra 3 loại tài sản: NFT, ARC-20 Tokens và Tên Vùng.

Sự khác biệt giữa ARC-20 và BRC-20:

• Giao dịch hoàn toàn được xử lý bởi mạng BTC
• Không phụ thuộc vào sổ cái ngoài chuỗi để ghi nhận thông tin giao dịch
• Chuyển tiền chỉ cần một giao dịch
• Cơ chế khai thác có thể dẫn đến việc thị trường phải trả tiền cho thợ mỏ

3) Runes & Pipe

Giao thức Runes được đề xuất bởi nhà phát triển Ordinals Casey, dựa trên mô hình UTXO.

Giống như ARC-20, dữ liệu Token được khắc trong script UTXO, giao dịch phụ thuộc vào mạng BTC.

Giao thức Pipe được ra mắt bởi Benny, người sáng lập Trac, có nguyên lý cơ bản giống với Rune.

4) BTC Tem & SRC-20

BTC Stamps sẽ lưu trữ dữ liệu trong UTXO của BTC, đảm bảo dữ liệu được lưu giữ vĩnh viễn trên chuỗi.

SRC-20 tương đương với BRC-20, lưu trữ dữ liệu an toàn hơn, khó bị sửa đổi. Nhưng chi phí đúc cao, phí Mint một lần khoảng 30U.

Ưu điểm:

• Giao dịch chỉ cần một lần
• Hỗ trợ 4 loại địa chỉ BTC

5) ORC-20

ORC-20 nhằm nâng cao các trường hợp sử dụng của BRC-20, tối ưu hóa các vấn đề hiện tại:

• Tương thích với tiêu chuẩn BRC-20
• Tên và không gian tên không giới hạn
• Cho phép thay đổi giá trị khởi đầu và giá trị tối đa của việc phát hành đồng tiền.
• Sử dụng mô hình giao dịch UTXO
• Thêm ID nhận diện khi triển khai

6) Tài sản Taproot

Được phát hành bởi Lightning Labs, tích hợp trực tiếp với mạng Lightning.

Đặc điểm:

• Hoàn toàn dựa trên UTXO
• Có thể tùy chỉnh số lượng giao dịch Token
• Tích hợp với giao thức Lightning, giảm chi phí giao dịch

Nhược điểm:

• Siêu dữ liệu không được lưu trữ trên chuỗi, phụ thuộc vào bộ chỉ mục bên ngoài.
• Không phải phát hành công bằng, do bên dự án kiểm soát phát hành và phân phối

7) Phân tích tình hình tổng kết

Oridinals và BRC-20 mang đến cơn sốt ký tự, xuất hiện nhiều giao thức phát hành tài sản đa dạng.

Giao thức phát hành tài sản được chia thành hai loại: BRC-20 và UTXO.

• BRC-20派:BRC-20, ORC-20, v.v., dữ liệu được khắc vào dữ liệu kịch bản chứng kiến tách biệt
• UTXO派:ARC-20、SRC-20、Runes、Pipe、Taproot Assets等

Hai phái đại diện cho hai cách suy nghĩ:

• BRC-20: giải pháp đơn giản, đáp ứng nhu cầu tối thiểu
• ARC-20: Gặp vấn đề giải quyết vấn đề, phát triển từ dưới lên.

Hiện tại BRC-20 chiếm ưu thế, tương lai liệu các tiêu chuẩn khác có thể vượt qua hay không vẫn cần quan sát.

2、mở rộng trên chuỗi

Việc mở rộng trên chuỗi Bitcoin chủ yếu có hai nâng cấp quan trọng: SegWit và Taproot.

1) Nâng cấp Segwit

Thực hiện vào tháng 7 năm 2017, mục tiêu chính:

• Giải quyết vấn đề giới hạn khả năng xử lý giao dịch và chi phí cao
• Tổ chức lại cấu trúc dữ liệu giao dịch, tách dữ liệu chứng kiến
• Giới thiệu đơn vị trọng số (wu) đo lường kích thước khối
• Tăng cường hiệu quả dung lượng khối, nâng cao lưu lượng mạng

Segwit thúc đẩy các sự kiện lớn tiếp theo xảy ra, chẳng hạn như nâng cấp Taproot và giao thức Ordinals.

2) Nâng cấp Taproot

Thực hiện vào tháng 11 năm 2021, mục tiêu là nâng cao tính riêng tư, an toàn và chức năng.

Lợi thế cốt lõi:

1. Tập hợp đa chữ ký Schnorr: giảm kích thước dữ liệu giao dịch
2. Tăng cường tính riêng tư: làm cho giao dịch đa chữ ký và đơn chữ ký khó phân biệt.
3. Hỗ trợ hợp đồng thông minh phức tạp hơn: Giới thiệu Tapscript

3、mở rộng ngoài chuỗi: Layer2

Loại Layer2 của BTC:

• Kênh trạng thái
• sidechain
• Rollup

1) kênh trạng thái

Kênh trạng thái cho phép tương tác và giao dịch hiệu quả ngoài chuỗi.

Mạng lưới Lightning là dự án kênh trạng thái đầu tiên, được Lightning labs triển khai vào năm 2018.

Đặc điểm của mạng lưới Lightning:

• Giao dịch nhanh chóng ngoài chuỗi
• Chỉ ghi lại trên chuỗi khi xác nhận trạng thái cuối cùng
• Khóa tiền thông qua hợp đồng thông minh
• Cơ chế giải quyết tranh chấp

Ưu điểm:

1. Thanh toán thời gian thực
2. Khả năng mở rộng cao
3. Chi phí thấp
4. Khả năng xuyên chuỗi

2) chuỗi phụ

Sidechain là mạng blockchain độc lập, có thể tùy chỉnh quy tắc và chức năng.

Trường hợp: Rootstock và Stacks

Rootstock (RSK):

• Sidechain Bitcoin, cung cấp chức năng hợp đồng thông minh
• Tương thích với các công cụ và ngôn ngữ phát triển Ethereum
• Gộp khai thác nâng cao tính bảo mật
• TVL đạt 130 triệu USD

Stacks:

• Sidechain dựa trên BTC, có cơ chế đồng thuận và hợp đồng thông minh riêng
• Sử dụng chứng nhận chuyển giao ( PoX ) cơ chế đồng thuận
• Kế hoạch nâng cấp Nakamoto để cải thiện hiệu suất và độ an toàn
• TVL khoảng 50 triệu USD

3) Rollup

Rollup sẽ chuyển tính toán và lưu trữ dữ liệu từ chuỗi chính sang Layer2, tăng cường thông lượng.

Hiện tại đang ở giai đoạn đầu, các dự án chính:

Merlin Chain:

• Được phát hành bởi đội ngũ Bitmap
• Sử dụng ZK-Rollup để cải thiện khả năng mở rộng
• Hỗ trợ nhiều loại tài sản gốc Bitcoin
• Mạng thử nghiệm đã được ra mắt, mạng chính sắp được phát hành

Mạng B²:

• Kết hợp ZKP và chứng minh gian lận
• Sử dụng ZK-Rollup làm lớp Rollup
• Lưu trữ phi tập trung, nút B² và mạng Bitcoin cấu thành lớp DA

BitVM:

• Xử lý hợp đồng thông minh Turing hoàn chỉnh ngoài chuỗi
• Sử dụng giao thức hỏi-đáp dựa trên bằng chứng gian lận
• Vẫn đang trong giai đoạn whitepaper và xây dựng

4) 其他:giao thức RGB

RGB là hệ thống xác thực hợp đồng thông minh của khách hàng, đặc điểm cốt lõi:

• Chế độ xác thực khách hàng: dữ liệu lưu trữ bên ngoài chuỗi, hợp đồng thông minh xác thực tính hợp lệ của dữ liệu
• Niêm phong một lần: cung cấp bảo vệ quyền riêng tư cao hơn

5) Tóm tắt phân tích tình hình hiện tại

• Kênh trạng thái: TVL của mạng lưới Lightning gần 200 triệu USD, dẫn đầu các giải pháp khác
• Sidechain: Rootstock và Stacks nâng cao khả năng mở rộng theo những cách khác nhau.
• Layer2 Rollup: phát triển chậm, hầu hết đều ở giai đoạn đầu.
• RGB giao thức: áp dụng chế độ xác thực khách hàng để vận hành hợp đồng thông minh

4、cơ sở hạ tầng

1) ví

Unisat là động lực chính trong lĩnh vực ký tự, chức năng chính:

1. Lưu trữ và giao dịch Ordinal NFT, đúc tiền và chuyển BRC-20
2. Mã chỉ mục mã nguồn mở
3. Người dùng không cần chạy nút đầy đủ để đăng ký
4. Hỗ trợ nhiều loại tài sản giao thức

2) chỉ mục phi tập trung

Trac Core là dịch vụ lập chỉ mục và oracle phi tập trung, đặc điểm:

• Giải quyết vấn đề chỉ mục và giao thức dự đoán
• Giới thiệu đa nút để thực hiện phi tập trung
• Xây dựng kênh lấy dữ liệu bên ngoài ngoài chuỗi

3) cầu nối chuỗi

Polyhedra Network hỗ trợ giao thức truyền tải tin nhắn BTC, nâng cao khả năng tương tác.

Đặc điểm:

• Bitcoin như một chuỗi gửi tin nhắn: xác minh trực tiếp sự đồng thuận và giao dịch của Bitcoin
• Bitcoin là chuỗi nhận tin nhắn: sử dụng cơ chế tương tự PoS để đảm bảo tính chính xác của thông tin được ghi lại

4) giao thức质押

Dự án Babylon cho phép người nắm giữ BTC ký gửi BTC trên chuỗi PoS để nhận lợi nhuận.

Đặc điểm:

• Staking quyền lợi từ xa, không cần cầu nối hoặc ủy thác
• Giao thức thời gian BTC tăng cường an ninh cho các chuỗi khác
• Cung cấp bối cảnh sử dụng mới cho BTC không sử dụng